Vanuit de wens om te transformeren richten we ons vaak volledig op de gewenste uitkomst en minder op de ontwikkeling die daarvoor nodig is. Wellicht omdat ontwikkeling hoe dan ook gepaard gaat met pijn. We ‘ont’ ‘wikkelen’ en leggen daarmee iets van onszelf bloot, als individu en/of organisatie. De gedachte die dat oproept is meestal niet aanlokkelijk of zelfs ongewenst. Met andere woorden, we willen niet in het dal van de leercurve terechtkomen. Zo gaan we liever onze pijn uit de weg of verzanden we er in.
Terwijl het kunnen ervaren, erkennen en begrijpen van de pijn de ruimte geeft om nieuwe oplossingen te creëren. Wat weer de mogelijkheid biedt een belangrijke stap te zetten richting de beoogde groei. Dit is het moment waarop je houding een draai maakt en nieuw gewenst gedrag kan ontstaan. Wanneer je in de leercurve beweegt van onbewust naar bewust onbekwaam. Maar voor het zo ver is ervaren we vooral ongemak. En dat is precies het moment waar de meeste transformaties vastlopen, wanneer het omzetten van intentie naar implementatie stagneert in de pijn.
Er zijn meerdere reacties mogelijk wanneer je onder in de leercurve belandt en pijn ervaart. Allereerst de pijn vermijden. Wat wij veelal zien is een terugtrekkende beweging op de leercurve. We hebben dan de neiging om te bewegen naar de inspiratie fase en nog verder op zoek gaan naar nieuwe inzichten. Omdat de inspiratie fase ons de moed geeft om überhaupt te beginnen. Vanaf de ‘’piek van de inspiratieheuvel’’ kijk je weer veilig uit naar vergezichten richting de overkant van het dal. Naar de kansen. De eindsituatie. En omdat je altijd weer nieuwe inzichten kan opdoen wordt dit de status quo, we moeten nog e.e.a "uitzoeken" voordat we verder kunnen. Terwijl de vraag is hoeveel waarde die informatie nog toevoegt. Een tweede reactie is om in de pijn te blijven ‘hangen’. De pijn ervaren en accepteren is op zichzelf niet het probleem. Een passieve reactie mogelijk wel. Wanneer een individu of organisatie pijn ervaart kan dat zich op verschillende manieren manifesteren. Het kan zijn dat het pijnlijk en eenzaam voelt. Het kan zijn dat je simpelweg niet meer vooruitkomt. Of dat je niet meer overziet waar het proces toe gaat leiden. Ofwel negatieve motivatoren krijgen vrij spel. Dat ziet er, als we het even volledig plat slaan, als volgt uit:
Het verbondenheidsmotief (de coach) blijft hangen op een gebrek aan verbinding.
Het vooruitgangsmotief (de strateeg) blijft hangen op een gebrek aan autonomie.
Het verklaringsmotief (de visionair) blijft hangen op een gebrek aan zekerheid.
Dit is een uitgelezen moment voor een hulpvraag en samen de stap van bewust onbekwaam naar bewust bekwaam te maken. Ondanks dat het voor veel professionals pijnlijk blijft om geconfronteerd te worden met hun eigen limieten is dit uiteindelijk minder pijnlijk dan de continue worsteling die zij ervaren door zonder groeiperspectief in de kuil te blijven aanrommelen. Vanuit bewustzijn kun je nieuwe, andere keuzes maken. Aan wie je hulp vraagt speelt een belangrijke rol en is ook afhankelijk van jouw pijngrens. Wanneer je vanuit verbinding werkt wil je wellicht vooral begrepen worden in je gevoel. Als je geen vooruitgang meer boekt wil je wellicht eerst geholpen worden met een volgende concrete stap. Wanneer je het niet meer overziet wil je nieuwe vergezichten kunnen ontdekken. Als je hulp zoekt bij iemand die opereert vanuit een ander motief word je wellicht verder de curve in geholpen. De contrasten binnen de stijlverschillen vergroten de confrontatie met jezelf. Dat vraagt dat je deze verschillen kan zien als een ander én waardevol perspectief. Hier kun je andere oplossingen vinden dan voorheen. Iemand met een ander perspectief is mogelijk geneigd de vinger op de zere plek te leggen en niet in een patroon mee te bewegen. Dit filmpje benadrukt zo’n verschil in perspectief. Met een knipoog. En met als kanttekening dat het voortborduurt op een stereotype. De ‘’vrouw’’ wil begrepen worden en de ‘’man’’ zoekt naar een oplossing. In dit geval lijkt een oplossing die voor de hand te liggen. Hij ziet wat zij niet ziet. Toch zal het andersom vaak net zo waar zijn. Diegene die met de oplossing aan de slag wil (het vooruitgangsmotief) en volledig voorbijgaat aan het verbondenheidsmotief rondom het probleem, kan voor een ander net zo voor de hand liggen. Het is geen goed of fout. Je mag ook gewoon de pijn ervaren in welke vorm dan ook zonder de hele tijd in de reflectieve stand te staan. Het gaat om het begrip dat je hebt voor de verschillende perspectieven van de pijn onder in de kuil. Om met dat je in achterhoofd, zelf die pijn beter te kunnen gebruiken voor moment van groei. Laten we hoe dan ook proberen elkaar (liefdevol) door de kuil heen te helpen richting de gewenste vooruitgang.
Lees ook ons eerdere artikel over de leercurve, waarin we deze toelichten. Wij begeleiden organisaties graag door deze kuil heen, neem contact op als je er meer over wil weten.