We praten er veel over met elkaar. De wens of noodzaak om te transformeren. Van intern naar klantgericht. Een digitale transformatie om de kansen van technologie beter te benutten. De transformatie naar een nieuw business model omdat het bestaande model onder druk staat. De transformatie naar een inclusieve organisatie vanuit de wens dat iedereen mee kan doen.
Allereerst kwam bij ons in de vraag naar boven, wat is het verschil tussen veranderen en transformeren. In de betekenis van Van Dale is dat als volgt gedefinieerd:
ver·an·de·ring : het veranderen; = wijziging: ergens verandering in brengen; voor de verandering
trans·for·ma·tie : omvorming, gedaanteverandering
De kern van het verschil wordt hier al snel mee duidelijk. Een transformatie leidt tot omvorming of gedaanteverandering. De rups die via de cocon in een vlinder verandert. En een vlinder wordt nooit meer een rups. Terwijl verandering in de vorm van een wijziging vaak teruggedraaid kan worden. Een transformatie lijkt daarmee diepgaander en onomkeerbaar.
Tegelijkertijd is een transformatie ook subjectief zo lang als het door de betrokkenen ervaren wordt als een wezenlijke omvorming, het hoeft niet objectief vast te stellen of zichtbaar te zijn. Wat voor de ene organisatie een transformatie is hoeft het voor de andere niet te zijn.
Dan volgt al snel de vraag of je van tevoren kunt inschatten wat deze omvorming met zich mee zal brengen. Weet de rups welke kleuren zijn vleugels zullen krijgen? Dat hij straks kan vliegen? Het transformeren is vaak een complex proces dat zich niet lineair laat sturen en plannen. Misschien meteen ook wel de reden dat veel beoogde transformaties verkapte veranderingen zijn. Omdat het verlangen naar controle en sturing nu eenmaal groot is binnen veel organisaties. En transformaties meer gaan over richting en ontdekking.
We zien dan ook vaak dat transformaties toch gepland worden. Dat men neigt naar de inrichting van een set aan sequentiële activiteiten, veelal systemen, processen en structuren om de transformatie concreet te maken. Zichtbaar te laten zijn. Terwijl datgene wat je er werkelijk mee beoogt naar de achtergrond verdwijnt. Dat er een veronderstelling is dat de vorm dwingend zal zijn en dat deze activiteiten ook leiden tot de gewenste transformatie, terwijl je dat in feite nog niet weet. Want wat is de essentie van de verandering? De gedaanteverandering of de gevolgen daarvan.
Deze beschrijving laat zien wat de consequenties zijn als je transformatie onder druk zet. Wanneer je denkt de vlinder te helpen tijdens de zichtbare worsteling, je de vlinder verlamd. De worsteling was nodig voor de transformatie. Zo zijn tijd en emergentie belangrijke factoren bij transformaties. En daar moet je ruimte voor creëren. Zodat de transformatie kan ontstaan. Waarbij de onvermijdelijke groeipijnen niet vermeden worden maar verwelkomt en omarmt. En als een noodzakelijke voorwaarde gezien worden voor een succesvolle transformatie.
Tijdens ons relatie event vorige week spraken we over transformaties in organisaties met 30 mensen uit allerlei diverse industrieën en rollen. De conclusie, het komt voor in veel verschillende gedaantes en strekt zich uit over een diversiteit aan onderwerpen. We bespraken dat een echte transformatie tijd en moeite kost en dat de weg erheen soms een terugval naar ‘het oude’ meebrengt. Het vraagt ruimte, veiligheid, volhardendheid, betrokkenheid, talent, momentum, urgentie en ook geluk.
Het stilstaan bij wat we bedoelen en beogen met een transformatie is de eerste belangrijke stap wanneer we wensen te transformeren. Wij merkten hoe leuk en zinvol is het om dit te bespreken met een brede groep mensen. Om gedachten en ervaringen te delen, om te reflecteren en leren. Dus dank aan de aanwezigen en dit wordt zeker vervolgd!
* Mocht je hulp kunnen gebruiken bij het duiden en ontwerpen van een transformatie dan helpen wij graag.
* Lees hier al onze eerder artikelen.